Anksiyete yemek yemenizi nasıl engeller?

Anksiyete ve İştah Üzerindeki Fizyolojik Baskı

Anksiyete, vücudun "savaş ya da kaç" tepkisini tetikleyerek sempatik sinir sistemini harekete geçirir. Bu durumda vücut, hayati görmediği işlevleri (sindirim gibi) geçici olarak askıya alır ve enerjiyi acil tehditle başa çıkmaya yönlendirir. Stres hormonları olan kortizol ve adrenalin salgılanır. Bu hormonlar:

• Mide asidi üretimini ve bağırsak hareketlerini değiştirerek mide bulantısı, kramp veya "kelebekler uçuşması" hissine yol açar.
• Kan akışını sindirim sisteminden kaslara yönlendirir, bu da yemek yeme isteğini fiziksel olarak baskılar.
• Beyindeki iştah kontrol merkezlerini (hipotalamus gibi) etkileyerek açlık sinyallerini bozar.

Zihinsel ve Duygusal Tükenme

Anksiyete, zihni sürekli endişe, korku ve "felaket senaryoları" ile meşgul eder. Bu yoğun zihinsel yük:

• Yemeğe odaklanmayı zorlaştırır. Yemek, öncelikli olmaktan çıkar.
• Yemek yemeyi bir görev veya zorunluluk gibi hissettirebilir, keyif ve ödül hissini ortadan kaldırır.
• Yoğun endişe, kişiyi duygusal olarak o kadar tüketir ki fiziksel ihtiyaçlarını fark etmesini engeller. "Aç olduğumu biliyorum ama bir lokma bile alamıyorum" hissi yaygındır.

Anksiyetenin Yeme Davranışına Özgü Belirtileri

Anksiyete, yemeği engellemenin yanı sıra, yeme davranışı üzerinde şu spesifik etkilere yol açabilir:

• Yutma Güçlüğü (Disfaji): Boğazda bir yumru hissi (globus histerikus) oluşabilir ve yutmayı fiziksel olarak zorlaştırabilir.
• Mide-Bağırsak Rahatsızlıkları: Anksiyete, irritabl bağırsak sendromu (IBS) semptomlarını şiddetlendirerek yemekten sonra ağrı, şişkinlik ve rahatsızlık korkusu yaratabilir. Bu da yemekten kaçınmaya neden olur.
• Koku ve Tat Hassasiyeti: Stres, duyuları aşırı hassas hale getirebilir, yemek kokuları veya tatları mide bulandırıcı gelebilir.

Uzun Vadeli Riskler ve Döngüsel Etki

Yetersiz beslenme, anksiyete döngüsünü daha da kötüleştirebilir:

• Vücut, düzgün çalışmak için gerekli olan vitamin, mineral ve enerjiden yoksun kalır. Özellikle B vitaminleri, magnezyum ve çinko eksiklikleri sinir sistemi üzerinde olumsuz etki yaparak anksiyeteyi artırabilir.
• Kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi), titreme, sinirlilik ve artan endişe gibi semptomlara yol açarak anksiyete ataklarını tetikleyebilir.
• Zayıflık ve halsizlik, kişinin stresle başa çıkma kapasitesini azaltır.

Ne Yapılabilir? Başa Çıkma Stratejileri

Önemli Not: Anksiyete nedeniyle yemek yiyememek, özellikle uzun sürdüğünde ciddi kilo kaybına, besin eksikliklerine ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir. Bu durum bir zayıflık göstergesi değil, anksiyete bozukluğunun fiziksel bir semptomudur ve tıbbi ve psikolojik destek gerektirir.