Anksiyete Bozukluğu Testi: Kapsamlı Bir Rehber
Anksiyete bozukluğu testi, bireylerin yaşadığı kaygı belirtilerinin klinik düzeyde olup olmadığını değerlendirmek için kullanılan yapılandırılmış araçlardır. Ancak unutulmamalıdır ki, bu testler kesin tanı koymak için yeterli değildir; yalnızca bir ön değerlendirme aracıdır ve nihai tanıyı ancak bir ruh sağlığı uzmanı (psikiyatrist veya klinik psikolog) koyabilir.
1. Anksiyete Testi Türleri ve Nasıl Uygulandıkları
- Kendini Değerlendirme Ölçekleri (Online/Basılı Testler): En yaygın bilinen yöntemdir. Birey, belirli bir süre içinde (örneğin son iki hafta) belirtileri ne sıklıkla yaşadığını derecelendirir.
- Yaygın Anksiyete Bozukluğu-7 (GAD-7): 7 sorudan oluşur. "Sinirli, endişeli veya diken üstünde hissetmek" gibi belirtilerin sıklığı 0 (hiç) ile 3 (neredeyse her gün) arasında puanlanır. Toplam puan anksiyete şiddetini gösterir (hafif, orta, şiddetli).
- Beck Anksiyete Envanteri (BAI): 21 maddelik bir test olup, bedensel ve bilişsel anksiyete belirtilerini (örn., titreme, kontrolü kaybetme korkusu) ölçer.
- Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri: Kişinin o anki (durumluk) ve genel (sürekli) kaygı düzeyini ayrı ayrı ölçer.
- Klinik Görüşme ve Yapılandırılmış Değerlendirmeler: Bu, bir uzman tarafından yapılan gerçek "test" sürecidir.
- Klinik Görüşme: Psikiyatrist veya psikolog, hastanın şikayetlerini, tıbbi öyküsünü, yaşam olaylarını ve belirtilerin günlük işlevselliği nasıl etkilediğini detaylıca sorar.
- Tanı Kriterlerine Göre Değerlendirme (DSM-5/ICD-11): Uzman, Amerikan Psikiyatri Birliği'nin DSM-5 veya Dünya Sağlık Örgütü'nün ICD-11 tanı kılavuzlarındaki kriterleri kullanarak değerlendirme yapar. Örneğin, Yaygın Anksiyete Bozukluğu tanısı için en az 6 ay süren, kontrol edilmesi zor aşırı kaygı ve buna eşlik eden huzursuzluk, kolay yorulma, kas gerginliği gibi çeşitli fiziksel belirtiler aranır.
- Fiziksel Muayene ve Laboratuvar Testleri: Anksiyete belirtileri bazen tiroid problemleri, kalp rahatsızlıkları veya vitamin eksiklikleri gibi fizyolojik durumlarla karışabilir. Bu nedenle uzman, altta yatan bir fiziksel neden olup olmadığını anlamak için kan testleri veya fizik muayene isteyebilir.
2. Doğru Test Sürecinin Adımları
- İlk Adım: Farkındalık ve Ön Değerlendirme - Birey, yaşadığı aşırı kaygı, endişe, fiziksel belirtiler (çarpıntı, terleme, titreme) veya kaçınma davranışlarının hayatını olumsuz etkilediğini fark eder. Güvenilir kaynaklardan (sağlık kuruluşları, terapist siteleri) GAD-7 gibi kısa bir testi kendisi uygulayabilir. Bu bir ön fikir verir.
- İkinci ve En Kritik Adım: Profesyonel Yardım Aramak - Test sonucu kaygı düzeyinizin yüksek olduğunu gösteriyorsa veya şüpheniz varsa, bir psikiyatrist veya klinik psikolog a başvurmak esastır. Aile hekiminiz de ilk başvuru noktası olabilir ve sizi yönlendirebilir.
- Üçüncü Adım: Kapsamlı Klinik Değerlendirme - Uzmanınız, sadece test sonuçlarına değil, yaptığı derinlemesine görüşmeye dayanarak değerlendirme yapar. Burada amaç sadece "anksiyete" etiketini koymak değil, belirtilerin niteliğini, şiddetini, süresini ve olası nedenlerini anlamaktır. Aynı zamanda depresyon gibi sıklıkla birlikte görülen diğer durumlar da araştırılır.
- Dördüncü Adım: Tanı ve Tedavi Planının Oluşturulması - Uzman, tüm bilgileri bir araya getirerek bir klinik tanıya ulaşır (örneğin, Yaygın Anksiyete Bozukluğu, Sosyal Fobi, Panik Bozukluk). Bu tanıya uygun bir tedavi planı (psikoterapi - özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi, ilaç tedavisi veya ikisinin kombinasyonu, yaşam tarzı değişiklikleri) hazırlanır.
3. Önemli Uyarılar ve Sınırlılıklar
- İnternetteki pek çok "anksiyete testi" bilimsel geçerliliği olmayan, yanıltıcı olabilir. Sadece güvenilir sağlık kuruluşlarının veya ruh sağlığı profesyonellerinin sunduğu araçları kullanın.
- Kendi kendine test yapmak, kişide gereksiz kaygıya ("Ben ciddi hasta mıyım?") veya yanlış bir rahatlamaya ("Test düşük çıktı, demek ki sorun yok") neden olabilir. Asla kendi kendine tanı koyma aracı olarak görülmemelidir.
- Anksiyete bozuklukları etkili bir şekilde tedavi edilebilir durumlardır. Test sürecinin nihai amacı, kişiyi doğru tedaviye yönlendirmek ve yaşam kalitesini yeniden kazanmasını sağlamaktır.
Sonuç Olarak:
Anksiyete bozukluğu testi, sürecin sadece bir parçasıdır. Gerçek ve geçerli bir değerlendirme, ancak bir ruh sağlığı uzmanı ile yapılan kapsamlı bir klinik görüşme ile mümkündür. Eğer kaygılarınızın hayatınızı zorlaştırdığını düşünüyorsanız, en doğru "test", bir uzmana danışmak ve onun rehberliğinde ilerlemektir. |
.webp "Anksiyete Çeşitleri Nelerdir?")
.webp "Anksiyete Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Anksiyete Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Sosyal Anksiyete Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi")
