Alkol Sonrası Anksiyetenin (İçki Sonrası Kaygı veya "Hangxiety") Nedenleri
Alkol tüketimini takip eden saatlerde veya ertesi gün ortaya çıkan yoğun kaygı, endişe ve huzursuzluk hissine sık rastlanır. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:
- Nörokimyasal Denge Bozukluğu: Alkol, beyinde geçici olarak sakinleştirici etki yapan GABA adlı nörotransmitter sistemini uyarır. Alkol etkisi geçmeye başladığında ise vücut bir "telafi" reaksiyonu göstererek, uyarıcı etkisi olan glutamat sistemini aşırı derecede aktif hale getirir. Bu durum, kalp çarpıntısı, titreme ve yoğun anksiyete hissine yol açar.
- Serotonin ve Diğer Nörotransmitterlerde Dalgalanma: Alkol, ruh halini düzenleyen serotonin gibi kimyasalların seviyelerini önce yükseltir, sonra ani bir düşüşe neden olur. Bu ani düşüş, depresif ve kaygılı bir ruh halini tetikleyebilir.
- Fiziksel Stres ve Dehidrasyon: Alkol, idrar söktürücüdür, vücuttan su ve elektrolit kaybına (dehidrasyon) neden olur. Dehidrasyon baş ağrısı, halsizlik, baş dönmesi ve kalp çarpıntısı yaparak, bu fiziksel belirtiler kaygı hissini şiddetlendirir.
- Uyku Kalitesinin Bozulması: Alkol, uyku döngüsünü (özellikle REM uykusunu) ciddi şekilde bozar. Dinlendirici olmayan, parçalı bir uyku, ertesi gün sinirlilik, duygusal dengesizlik ve anksiyeteye zemin hazırlar.
- Psikolojik Faktörler: Alkolün etkisi altındayken söylenen sözler veya yapılan davranışlar konusunda pişmanlık, utanç veya "siyahout" (hafıza kaybı) korkusu, kaygıyı besleyebilir. Ayrıca, alkol genellikle geçici birkaçış aracı olarak kullanıldığı için, etkisi geçtiğinde bastırılmış sorunlar daha güçlü bir şekilde geri dönebilir.
- Bireysel Yatkınlık: Özellikle genel olarak kaygı bozukluğu veya panik atak eğilimi olan kişiler, alkolün yarattığı nörokimyasal ve fiziksel değişimlere karşı daha hassastır ve bu reaksiyonu daha şiddetli yaşayabilir.
Önemli Not: Bu açıklamalar genel bilgilendirme amaçlıdır. Alkol sonrası yaşanan anksiyete şiddetliyse, sık tekrarlıyorsa veya alkol kullanımını kontrol etmekte zorluk yaşanıyorsa, bir psikiyatri uzmanına veya bağımlılık danışmanına başvurmak çok önemlidir. |