Anksiyete tanısı için hemşirelik bakım planı nasıl hazırlanır?

Anksiyete ile mücadelede hemşirelik bakımı, bireyin fiziksel, duygusal ve bilişsel dengesini yeniden kazanmasına odaklanan sistematik bir yaklaşım gerektirir. Bu rehber, kapsamlı değerlendirmeden başlayarak, kişiye özgü tanıların konulması, SMART hedeflerin belirlenmesi, kanıta dayalı girişimlerin uygulanması ve sürekli değerlendirmeyi içeren adım adım bir bakım planı hazırlama sürecini detaylandırıyor.

12 Aralık 2025

Anksiyete Tanısı İçin Hemşirelik Bakım Planı Hazırlama Rehberi


Anksiyete, bireyin fiziksel, duygusal ve bilişsel dengesini önemli ölçüde etkileyen yaygın bir durumdur. Hemşirelik bakım planı, anksiyetenin nedenlerini, belirtilerini yönetmeyi ve bireyin iyilik halini desteklemeyi amaçlayan, kişiye özel, sistematik ve kanıta dayalı bir yaklaşımdır. İşte kapsamlı bir bakım planının nasıl hazırlanacağına dair adım adım bir rehber.

1. Kapsamlı Değerlendirme (Veri Toplama)

Bakım planının temelini, bireyin benzersiz durumuna dair detaylı bir değerlendirme oluşturur. Bu aşamada şunlar incelenmelidir:
  • Subjektif Veriler: Hastanın ifadeleri ("Kalp atışlarımı duyuyorum", "Sürekli endişeliyim", "Kontrolü kaybedeceğimden korkuyorum").
  • Objektif Veriler: Hemşirenin gözlemlediği bulgular (huzursuzluk, titreme, terleme, taşikardi, hiperventilasyon, konsantrasyon güçlüğü, uyku bozukluğu).
  • Anksiyetenin Düzeyi: Hafif, orta, şiddetli veya panik düzeyinde olup olmadığının belirlenmesi.
  • Etiyoloji (Nedenler): Stresli yaşam olayları, sağlık sorunları, ilaçlar, genetik yatkınlık, madde kullanımı veya altta yatan diğer tıbbi durumlar.
  • Baş Etme Mekanizmaları: Hastanın şu anda kullandığı, sağlıklı veya sağlıksız baş etme yöntemleri.

2. Hemşirelik Tanılarının Formüle Edilmesi


Toplanan veriler ışığında NANDA-I (Hemşirelik Tanıları Birliği) terminolojisine uygun bir veya daha fazla tanı konulur. Anksiyete ile ilgili en yaygın hemşirelik tanıları şunlardır:
  • Anksiyete (Hafif/Orta/Şiddetli/Panik Düzeyinde)
  • Etkisiz Baş Etme
  • Korku
  • Uyku Düzeninde Bozukluk
  • Sosyal İzolasyon Riski

3. Planlama: Amaçlar ve Hedeflerin Belirlenmesi

Hasta merkezli, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi ve zamana bağlı (SMART) hedefler belirlenir. Bu hedefler hem kısa hem de uzun vadeli olmalıdır.
  • Örnek Kısa Vadeli Hedef: "Hasta, 24-48 saat içinde anksiyete belirtilerini tanımlayabilecek ve 2 gevşeme tekniğini (derin nefes, progresif kas gevşetme) gösterebilecektir. "
  • Örnek Uzun Vadeli Hedef: "Hasta, 3 hafta içinde anksiyete düzeyini kendi bildirimine göre (0-10 ölçeğinde) 8'den 4'e düşürecek ve günlük aktivitelerine daha etkin katılım gösterecektir. "

4. Hemşirelik Girişimleri (Uygulama)

Hedeflere ulaşmak için kanıta dayalı, bireye özgü girişimler planlanır ve uygulanır. Bu girişimler şunları içerebilir:

Terapötik İletişim ve İlişki:


  • Sakin, güven verici ve yargılamayan bir tutum sergilemek.
  • Aktif dinleme ve empati kurmak.
  • Anksiyetenin normal bir tepki olabileceğini anlatmak ve duygularını ifade etmesi için cesaretlendirmek.

Çevresel Güvenliği Sağlama:

  • Sakin, sakinleştirici bir ortam oluşturmak (gürültüyü azaltmak, aydınlatmayı ayarlamak).
  • Panik atak durumunda hastanın kendine veya başkasına zarar vermesini önlemek.

Bilişsel-Davranışçı Teknikler:

  • Gerçekçi olmayan düşünceleri belirleme ve yeniden yapılandırmada yardımcı olmak.
  • Endişe zamanı belirleme gibi teknikleri öğretmek.

Gevşeme ve Stres Yönetimi Tekniklerini Öğretme:

  • Derin diyafram nefes egzersizleri.
  • Progresif kas gevşetme tekniği.
  • Rehberli imgeleme veya mindfulness (bilinçli farkındalık) temelli egzersizler.

Fiziksel Aktivite ve Yaşam Tarzı Düzenlemeleri:

  • Düzenli, hastanın kapasitesine uygun egzersizin teşvik edilmesi.
  • Uyku hijyeni, beslenme ve kafein/alkol kısıtlaması konusunda eğitim.

İlaç Yönetimi ve Eğitimi:

  • Hekim tarafından reçete edilen anksiyolitik ilaçların (SSRI'lar, benzodiazepinler vb.) etkileri, yan etkileri ve önemli uyarılar konusunda hasta ve ailesini bilgilendirmek.
  • İlaç uyumunu desteklemek.

Sosyal Desteğin Harekete Geçirilmesi:

  • Aile eğitimi ve danışmanlığı.
  • Uygun destek gruplarına veya psikiyatrik/psikolojik hizmetlere yönlendirme.

5. Değerlendirme

Bakım planının etkinliği, belirlenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı düzenli olarak değerlendirilerek ölçülür. Hemşire şu soruları sorar:
  • Hastanın anksiyete düzeyi (öznel ve nesnel bulgular) azaldı mı?
  • Hasta öğretilen baş etme tekniklerini kullanabiliyor mu?
  • Hedefler gerçekleşti mi? Gerçekleşmediyse nedenleri nelerdir?
  • Bakım planında değişiklik veya güncelleme gerekiyor mu?

Örnek Hemşirelik Bakım Planı Şablonu:

Hemşirelik Tanısı: Orta Düzeyde Anksiyete (Stresli sağlık sorunu ve belirsizlikle ilişkili)

Nedenleri (Etiyoloji): Yeni tanı konulması, tedavi protokolünün bilinmemesi.

Belirtileri (Veriler): Huzursuzluk, "Sürekli aklımda kötü senaryolar var" ifadesi, taşikardi (110/dk), konsantrasyon güçlüğü.

Hedefler:

  • Hasta, 2 gün içinde anksiyetesini 0-10 ölçeğinde 7'den 5'in altına indirecektir.
  • Hasta, 24 saat içinde derin nefes tekniğini doğru bir şekilde uygulayabilecektir.

Hemşirelik Girişimleri:
  1. Her vardiyada en az 10 dakika bire bir, kesintisiz zaman ayırarak endişelerini dinlemek.
  2. Derin diyafram nefes egzersizini göstermek ve birlikte uygulamak.
  3. Tedavi süreci hakkında basit, anlaşılır ve gerçekçi bilgiler vermek (belirsizliği azaltmak).
  4. Sakinleştirici bir ortam sağlamak ve günlük rutinini mümkün olduğunca korumasına yardım etmek.
  5. Hekim ile iletişime geçerek hastanın sorularını netleştirmek.

Değerlendirme:

  • Anksiyete ölçeği skorları ve hasta ifadeleri takip edilecek.
  • Nefes egzersizini uygulama becerisi gözlenecek.
  • Hedeflere ulaşılamazsa, girişimler ve hedefler yeniden gözden geçirilecek.

Sonuç:

Anksiyete için hemşirelik bakım planı, sadece belirtileri hafifletmekle kalmayıp, bireyin içsel kaynaklarını güçlendirerek uzun vadeli iyilik halini destekleyen dinamik bir süreçtir. İşbirliğine dayalı, hasta merkezli ve bütüncül bu yaklaşım, hemşirenin terapötik bir ajan olarak rolünün en önemli yansımalarından biridir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
İlk soruyu siz sormak istermisiniz?
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;