Sosyal anksiyete için dideral kullanılır mı?

Sosyal anksiyetenin fiziksel belirtilerini yönetmek için kullanılan Dideral (propranolol), tedavi planında nasıl bir rol oynar? Bu ilacın etki mekanizması, kullanım şekli ve sınırlılıkları, sosyal kaygı bozukluğuyla başa çıkmada ne zaman ve nasıl yardımcı olabileceğini anlamak için kritik öneme sahiptir.

Konu kakkında 0 soru soruldu ve cevaplandı

Sosyal Anksiyete ve Dideral (Propranolol) Kullanımına Genel Bakış

Dideral (etken maddesi propranolol olan bir beta bloker ilaç), sosyal anksiyete bozukluğu (SAB) tedavisinde bazen kullanılan, ancak genellikle birinci basamak tedavi olmayan bir ilaçtır. Sosyal anksiyetenin fiziksel belirtilerini kontrol etmek için "gerektiğinde" (performans anksiyesi olarak da bilinir) kullanımı yaygındır. Ancak, altta yatan kaygıyı veya düşünce kalıplarını tedavi etmez.

Dideral Sosyal Anksiyetede Nasıl Etki Eder?

Propranolol, vücudun "savaş ya da kaç" tepkisini düzenleyen adrenalin (epinefrin) hormonunun etkilerini bloke eder. Sosyal durumlarda bu, şu fiziksel semptomları azaltabilir:

Hızlı kalp atışı (çarpıntı)
Titreme (ellerde, seste)
Aşırı terleme
Yüz kızarması

Bu fiziksel belirtilerin kontrol altına alınması, kişinin sosyal performansını (topluluk önünde konuşma, sunum yapma, önemli bir görüşme vb.) daha iyi sürdürmesine ve kaygının artmasından korkmamasına yardımcı olabilir.

Ne Zaman ve Nasıl Kullanılır?

Periyodik (Gerektiğinde) Kullanım: Dideral, sosyal anksiyetede genellikle sürekli değil, öngörülebilir, tetikleyici bir sosyal durumdan (örneğin bir sunum, parti, sınav) yaklaşık 30-60 dakika önce tek doz olarak kullanılır. Bu, özellikle "performans anksiyesi" için etkilidir.
Sürekli Kullanım: Daha yaygın ve şiddetli sosyal anksiyete vakalarında, doktor bazen düzenli günlük kullanım önerebilir. Ancak bu, daha çok seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) gibi antidepresanların birinci basamak tedavi olduğu durumlarda, onlara ek olarak veya onları tolere edemeyen hastalarda düşünülebilir.

Sınırlamalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Temel Psikolojik Belirtileri Tedavi Etmez: Dideral, sosyal anksiyetenin zihinsel yönlerini (aşırı endişe, olumsuz düşünceler, başkaları tarafından değerlendirilme korkusu, kaçınma davranışı) doğrudan tedavi etmez. Bu nedenle genellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi psikoterapilerle veya antidepresanlarla birlikte kullanılır.
Yan Etkiler: Yorgunluk, baş dönmesi, soğuk el ve ayaklar, uyku bozuklukları, nadiren nefes darlığı (astımı olanlarda tetikleyebilir) gibi yan etkileri olabilir.
Kontrendikasyonlar (Kullanılmaması Gereken Durumlar): Astım, şiddetli KOAH, bazı kalp ritim bozuklukları (örn. bradikardi), kontrolsüz kalp yetmezliği, hipotansiyon (düşük tansiyon) ve şeker hastalığında dikkatli kullanılmalı veya kullanılmamalıdır.
Bağımlılık Riski: Dideral bağımlılık yapmaz, ancak psikolojik olarak "performans için gerekli" bir araç haline gelebilir.

Sosyal Anksiyete için Birinci Basamak Tedaviler

Dideral genellikle destekleyici bir rol oynar. Sosyal anksiyete bozukluğu için kanıta dayalı birinci basamak tedaviler şunlardır:

Psikoterapi: Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT). Sosyal beceri eğitimi ve maruz bırakma terapisi bu tedavinin önemli parçalarıdır.
İlaç Tedavisi:SSRI'lar (örn. esitalopram, sertralin, paroksetin) ve SNRI'lar (örn. venlafaksin) sosyal anksiyetenin hem fiziksel hem de psikolojik belirtilerini uzun vadeli yönetmek için en sık reçete edilen ilaçlardır.

Sonuç ve Önemli Uyarı

Evet, Dideral (propranolol) sosyal anksiyetenin fiziksel belirtilerini hafifletmek amacıyla kullanılabilir. Ancak bu, mutlaka bir psiyatrist tarafından değerlendirilip reçete edilmesi gereken bir durumdur. İlaç, kişinin tıbbi geçmişi, mevcut durumu ve sosyal anksiyetesinin şiddeti göz önünde bulundurularak reçetelendirilmelidir. Kendi kendine ilaç kullanımından kesinlikle kaçınılmalıdır. Sosyal anksiyete tedavisi, psikoterapi ve gerekirse ilaç tedavisini içeren bütüncül bir yaklaşım ile en etkili sonucu verir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap