Yetişkin Ayrılık Anksiyetesi Bozukluğu (YAAB) Nedir?
Genellikle çocukluk dönemiyle ilişkilendirilen ayrılık anksiyetesi, yetişkinlerde de görülebilen ciddi bir psikolojik durumdur. Yetişkin Ayrılık Anksiyetesi Bozukluğu, kişinin bağlı olduğu önemli bir figürden (eş, partner, çocuk, ebeveyn) ayrılma veya ayrılma ihtimali düşüncesine karşı aşırı ve uygunsuz korku, endişe duymasıyla karakterizedir. Bu durum, sosyal, mesleki ve diğer önemli alanlarda işlevselliği ciddi şekilde bozabilir.
Yetişkinlerde Ayrılık Anksiyetesinin Tedavi Yöntemleri
YAAB'nin tedavisi genellikle çok yönlü bir yaklaşım gerektirir ve kişiye özel planlanır. Temel tedavi yöntemleri şunlardır:
- Psikoterapi (Konuşma Terapisi): En etkili ve birinci basamak tedavi yöntemidir.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Altın standart kabul edilir. Bu terapi şeklinde:
- Olumsuz ve felaketleştirici düşünce kalıpları (örn., "Eşim başına bir şey gelecek", "Tek başıma hayatla baş edemem") tanımlanır ve daha gerçekçi, işlevsel düşüncelerle değiştirilir.
- Kaçınılan durumlarla (yalnız kalmak, seyahat etmek) kademeli olarak yüzleşmeyi içeren maruz bırakma terapisi uygulanır. Güvenli bir ortamda, kişi korkularıyla adım adım yüzleştirilerek kaygısının azalması sağlanır.
- Geçmişteki ayrılık veya kayıp deneyimlerinin bugünkü duygulara etkisi incelenebilir.
- Şema Terapi veya Psikodinamik Terapi: Özellikle çocukluk çağındaki bağlanma sorunları, terk edilme korkuları veya travmatik ayrılıkların derinlemesine incelenmesi gerektiğinde faydalı olabilir. Bu terapiler, sorunun kökenlerine inerek kalıcı değişim hedefler.
- İlaç Tedavisi: Psikoterapiye ek olarak, özellikle semptomlar şiddetliyse veya depresyon gibi eşlik eden başka bozukluklar varsa kullanılabilir. İlaç kararı mutlaka bir psikiyatrist tarafından verilmelidir.
- En sık Seçici Serotonin Geri Alım Engelleyicileri (SSRI'lar) gibi antidepresanlar reçete edilir. Kaygıyı azaltmada ve duygudurumu dengelemede etkilidirler.
- Kısa süreli ve düşük dozda anksiyolitik (kaygı giderici) ilaçlar, akut durumlarda yardımcı olabilir, ancak bağımlılık riski nedeniyle dikkatli kullanılmalıdır.
- Destekleyici Terapiler ve Beceri Eğitimleri:
- Gevşeme Teknikleri: Derin nefes egzersizleri, aşamalı kas gevşetme, mindfulness (bilinçli farkındalık) ve meditasyon, anksiyete fiziksel belirtilerini yönetmede yardımcı olur.
- Sosyal Beceri Eğitimi veya İletişim Terapisi: Kişilerarası ilişkilerdeki bağımlılık dinamiklerini ve iletişim sorunlarını ele alır.
- Aile veya Çift Terapisi: Ayrılık kaygısının ilişki üzerindeki etkilerini azaltmaya, sağlıklı sınırlar koymaya ve partneri tedavi sürecine dahil etmeye yardımcı olur.
Tedavi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Profesyonel Yardım Alın: YAAB, kendi kendine geçebilecek basit bir endişe durumu değildir. Bir psikiyatrist ve/veya klinik psikologdan destek almak çok önemlidir.
- Sabırlı Olun: Tedavi süreci zaman alır. Düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmek adım adım ilerleyen bir süreçtir.
- Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Düzenli uyku, dengeli beslenme, kafein/alkol tüketimini sınırlama ve düzenli egzersiz (yürüyüş, yoga vb.) genel kaygı seviyesini düşürerek tedaviye katkı sağlar.
- Sosyal Desteği Artırın: Sağlıklı sosyal ilişkiler ağı kurmak, tüm bağlanma ihtiyacını tek bir kişiye yüklemekten korur.
- Stres Yönetimi: İş ve günlük yaşamdaki stres kaynaklarını yönetmek için stratejiler geliştirmek önemlidir.
Sonuç
Yetişkin Ayrılık Anksiyetesi Bozukluğu, etkili tedavi yöntemleriyle üstesinden gelinebilir bir durumdur. Doğru teşhis ve kişiye özel bir tedavi planı (çoğunlukla psikoterapi merkezli) ile kişi, ilişkilerinde daha güvenli bağlanabilir, özerkliğini geliştirebilir ve kaygılarının hayatına hükmetmesini engelleyebilir. İlk ve en önemli adım, bu sıkıntıyı fark ederek bir uzmana başvurmaktır. |
.webp "Anksiyete Çeşitleri Nelerdir?")
.webp "Anksiyete Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Anksiyete Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Sosyal Anksiyete Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi")
