Anksiyete nedeniyle askerlikten muaf olunabilir mi?

Askerlik hizmeti, bazı sağlık sorunları nedeniyle yerine getirilemeyebilir. Anksiyete bozukluklarının bu kapsamda değerlendirilmesi, belirli tıbbi ve yasal kriterlere bağlıdır. Süreç, resmi teşhis, uzun süreli tedavi kayıtları ve askeri sağlık kurulunun detaylı incelemesini gerektirir.

12 Aralık 2025

Askerlik ve Anksiyete Bozukluğu: Muafiyet Süreci ve Kriterleri


Askerlik hizmeti, Türkiye'deki yasalara göre zorunlu bir yükümlülüktür. Ancak, bazı sağlık sorunları bu hizmeti yerine getirmeye engel teşkil edebilir. Anksiyete (kaygı) bozuklukları da, belirli kriterler sağlandığında askerlikten muafiyet gerekçesi olabilir. Bu süreç tamamen tıbbi bir değerlendirmeye dayanır ve her bireysel vaka kendi içinde incelenir.

1. Yasal ve Tıbbi Dayanak: "Askerlik Yönetmeliği" ve "Askeri Hastalar Muayene Yönetmeliği"

Askerlik muafiyet kararları, Sağlık Bakanlığı ve Millî Savunma Bakanlığı'nın ortak çalışmasıyla hazırlanan "Askeri Hastalar Muayene Yönetmeliği"ndeki "Askerlik İşlemleri İçin Kullanılan Hastalıklar ve Kısıtlılık Cetveli"ne göre verilir. Bu cetvelde psikiyatrik hastalıklar da detaylı bir şekilde sınıflandırılmıştır.

2. Hangi Anksiyete Bozuklukları Muafiyet Sebebi Olabilir?


Basit, geçici stres veya kaygı durumu muafiyet için yeterli değildir. Muafiyet değerlendirmesine konu olan durumlar genellikle şunlardır:
  • Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB)
  • Panik Bozukluğu
  • Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi)
  • Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB)
  • Posttravmatik Stres Bozukluğu (PTSB)
  • Bu bozuklukların ağır ve/veya tedaviye dirençli formları.

3. Muafiyet İçin Aranan Temel Kriterler:


Askerliğe engel sayılabilmesi için anksiyete bozukluğunun;
  • Kronik ve Sürekli olması: Kısa süreli ataklar değil, uzun süredir (genellikle yıllar) devam eden bir durum olmalı.
  • İşlevselliği Ciddi Derecede Bozması : Bireyin günlük yaşamını, sosyal ilişkilerini, çalışma kapasitesini belirgin ölçüde etkilemesi gerekir. Askerlik ortamının getireceği stresle baş edemeyecek durumda olmak anahtar kriterdir.
  • Yeterli ve Kayıtlı Tedavi Geçmişi olması: Bireyin, bu rahatsızlık nedeniyle bir psikiyatri uzmanından düzenli olarak tedavi görmüş olması esastır. Bu tedavi sürecine ait tüm raporlar, reçeteler, tedavi planları çok önemli delillerdir.
  • Tedaviye Direnç göstermesi veya hastalığın tekrarlayıcı nitelikte olması: İlaç ve/veya psikoterapi gibi standart tedavilere rağmen belirtilerin kontrol altına alınamaması veya sık sık nüks etmesi önemli bir faktördür.

4. Süreç Nasıl İşler?

  • Teşhis ve Tedavi Kaydı: Öncelikle bir psikiyatri uzmanından resmi bir teşhis alınmalı ve düzenli tedavi görülmelidir.
  • Askerlik Şubesine Bildirim: Tedavi sürecinde veya askerlik çağı geldiğinde, durum askerlik şubesine bildirilir. "Erteleme" veya "Muayene" talebinde bulunulur.
  • Askeri Hastane Muayenesi: Askere alım döneminde veya erteleme sonrasında, kişi askeri hastaneye sevk edilir. Burada bir veya daha fazla psikiyatri uzmanından oluşan bir sağlık kurulu, kişiyi muayene eder ve getirilen tüm sivil sağlık raporlarını değerlendirir.
  • Kurul Kararı: Askeri sağlık kurulu, yönetmelikteki kriterlere göre karar verir. Karar seçenekleri şunlardır:
    • Askere Elverişlidir: Hastalık askerlik yapmaya engel görülmemiştir.
    • Erteletir (Tecilli): Hastalığın tedavi süreci devam ediyorsa veya durum net değilse, genellikle 1-2 yıllığına askerlik ertelenir. Bu süre sonunda tekrar muayene gerekir.
    • Askere Elverişsiz (Muaf): Hastalığın askerlik yapmaya sürekli olarak engel olduğuna kanaat getirilirse, kişi "askerlikten muaf" kabul edilir ve "beyaz" (sağlık nedeniyle muaf) raporu alır.

5. Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar:

  • Tek Başına Teşhis Yeterli Değildir: "Anksiyete tanısı aldım" demek, otomatik olarak muafiyet anlamına gelmez. Yukarıda belirtilen işlevsellik kaybı ve tedavi geçmişi kritiktir.
  • Delil ve Dokümanlar Çok Önemlidir: Ne kadar uzun süreli ve detaylı tedavi kaydınız varsa (klinik notlar, raporlar, ilaç reçeteleri), durumunuzu kanıtlama şansınız o kadar artar.
  • Askeri Kurulun Yetkisi: Nihai kararı verecek olan, sivil doktorunuz değil, askeri hastanedeki sağlık kuruludur.
  • Sahte Belge veya Simülasyon Kesinlikle Yapılmamalıdır: Hastalık taklidi yapmak (simülasyon) ciddi bir suçtur ve tespit edilmesi durumunda yasal yaptırımla karşılaşılır.
  • Erteleme de Bir Sonuçtur: Çoğu vakada ilk muayenede doğrudan muafiyet çıkmayabilir; erteleme kararı verilebilir. Bu, sürecin normal bir parçasıdır.

Sonuç Olarak:

Ciddi, kronik ve işlevselliği bozan anksiyete bozuklukları, askerlikten muafiyet sebebi olabilir. Ancak bu, otomatik bir süreç değildir. Resmi bir psikiyatrik tedavi süreci, bu sürece dair kapsamlı belgeler ve askeri sağlık kurulunun yönetmelik çerçevesindeki değerlendirmesi ile sonuçlanan tıbbi bir karardır. Bu nedenle, öncelik bir psikiyatri uzmanından doğru teşhis ve tedavi almaktır. Sağlık durumunuzla ilgili en doğru ve güncel bilgi için bir psikiyatri hekimine ve askerlik şubenize başvurmanız gerekmektedir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
İlk soruyu siz sormak istermisiniz?
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;