Gece Anksiyetesi Nedir?
Gece anksiyetesi, kişinin uykuya dalmadan önce, uyku sırasında veya gece uyanmalarında yoğun kaygı, endişe, gerginlik ve huzursuzluk hissetmesi durumudur. Gündüz saatlerinde kontrol altında tutulabilen endişeler, gece sessizlik ve karanlıkla birlikte daha yoğun ve kontrol edilmez bir hal alabilir. Bu durum uyku kalitesini ciddi şekilde bozarak bir kısır döngüye yol açabilir: anksiyete uykuyu bozar, uykusuzluk da anksiyeteyi şiddetlendirir.
Gece Anksiyetesinin Başlıca Nedenleri
- Gün İçindeki Stresin Yansıması: Gün boyunca yaşanan iş, okul, ilişki veya finansal kaygılar, zihnin dinlenmeye geçtiği gece saatlerinde su yüzüne çıkar. Zihnin meşguliyeti azaldığı için, bastırılmış düşünceler ve endişeler ön plana çıkabilir.
- Biyolojik Ritim (Sirkadiyen Ritim) ve Hormonlar: Vücudumuzdaki kortizol (stres hormonu) ve melatonin (uyku hormonu) dengesindeki bozulmalar anksiyeteyi tetikleyebilir. Özellikle kortizol seviyelerinin normalde düşük olması gereken gece saatlerinde yüksek kalması, uykuya dalmayı zorlaştırır ve kaygıyı artırır.
- Uyku Bozuklukları ile İlişkisi: Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu veya parasomniler (kabus bozukluğu gibi) gibi rahatsızlıklar, doğrudan gece anksiyetesine neden olabilir veya var olan anksiyeteyi şiddetlendirebilir. Özellikle kabuslar, kişiyi korku ve panik içinde uyandırarak tekrar uykuya dalmayı engeller.
- Genel Anksiyete Bozukluğu ve Diğer Psikiyatrik Durumlar: Yaygın Anksiyete Bozukluğu, Panik Bozukluğu, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) veya depresyon gibi rahatsızlıklarda, anksiyete belirtileri gece çok daha belirgin hale gelebilir.
- Yaşam Tarzı ve Alışkanlıklar:
- Günün geç saatlerinde kafein (kahve, çay, enerji içeceği) veya nikotin tüketimi.
- Yatmadan hemen önce ağır yemek yemek.
- Akşam saatlerinde alkol almak. Alkol ilk başta uyku getirse de, gece boyunca uyku döngüsünü bozarak anksiyeteye zemin hazırlayabilir.
- Yatak odasında uzun süre telefon, tablet veya bilgisayar kullanmak. Bu cihazlardan yayılan mavi ışık, melatonin üretimini baskılar ve zihni uyarır.
- Fiziksel Sağlık Sorunları: Kronik ağrı (sırt ağrısı, artrit vb.), tiroid problemleri (hipertiroidi), kan şekeri dalgalanmaları, kalp çarpıntısı veya reflü gibi rahatsızlıklar gece boyunca rahatsızlık vererek anksiyeteyi tetikleyebilir.
- Çevresel Faktörler: Rahatsız bir yatak, aşırı sıcak/soğuk oda, gürültü veya ışık kirliliği uykuyu bölebilir ve bu kesintiler kaygı hissini beraberinde getirebilir.
Gece Anksiyetesinin Belirtileri Nelerdir?
- Uykuya dalmakta güçlük (uykuya dalmak saatler alabilir).
- Gece boyunca sık sık uyanma ve tekrar uyumakta zorlanma.
- Yatakta dönüp durma ve bir türlü rahat bir pozisyon bulamama hissi.
- Kalp çarpıntısı, hızlı nefes alıp verme veya nefes darlığı.
- Aşırı terleme veya titreme.
- Midede gerginlik, bulantı veya rahatsızlık hissi.
- Zihnin durmaksızın çalışması, olumsuz düşünceler ve senaryolar üretmesi.
- Sabahları yorgun, dinlenmemiş ve gergin uyanma.
Ne Zaman Profesyonel Yardım Alınmalı?
Gece anksiyetesi ara sıra yaşanıyorsa, yaşam tarzı değişiklikleri ile çözülebilir. Ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka bir doktora (ilk olarak aile hekimi, daha sonra gerekirse psikiyatri uzmanı) başvurmak önemlidir:
- Haftada birkaç gece ve üst üste haftalardır devam ediyorsa,
- Gündüz işlevselliğinizi ciddi şekilde etkiliyorsa (işte/okulda konsantrasyon güçlüğü, aşırı yorgunluk, sinirlilik),
- Panik atak benzeri fiziksel belirtiler eşlik ediyorsa,
- Uykuya dalmaktan veya gece olacağından korkmaya başladıysanız.
Unutmayın, gece anksiyetesi yaygın ve tedavi edilebilir bir durumdur. Altta yatan nedenin tespit edilmesi, hem uyku kalitenizi hem de genel yaşam kalitenizi geri kazanmanızın ilk adımıdır. |
.webp "Anksiyete Çeşitleri Nelerdir?")
.webp "Anksiyete Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Anksiyete Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Sosyal Anksiyete Belirtileri ve Tedavisi")
.webp "Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri ve Tedavisi")
