Hamilton anksiyete ölçeği puanlaması nasıl yapılır?

Hamilton Anksiyete Ölçeği, klinik ortamda anksiyete şiddetini değerlendirmek için kullanılan standart bir araçtır. Bu rehber, ölçeğin yapısı, puanlama sistemi ve yorumlanması hakkında detaylı bilgi sunarak, klinik uygulamada nasıl kullanıldığını açıklamaktadır.

Konu kakkında 0 soru soruldu ve cevaplandı

Hamilton Anksiyete Ölçeği (HAM-A) Puanlaması: Kapsamlı Bir Rehber

Hamilton Anksiyete Ölçeği (HAM-A), 1959 yılında Max Hamilton tarafından geliştirilmiş, özellikle yetişkinlerde anksiyete belirtilerinin şiddetini değerlendirmek ve tedaviye yanıtı izlemek için klinikte yaygın olarak kullanılan bir derecelendirme ölçeğidir. Ölçek, bir klinisyen (genellikle bir psikiyatrist, psikolog veya eğitimli bir sağlık profesyoneli) tarafından yapılandırılmış bir klinik görüşme sonucunda doldurulur. İşte HAM-A puanlamasının detaylı açıklaması:

1. Ölçeğin Yapısı ve Maddeleri

HAM-A toplam 14 maddeden oluşur. Her madde, anksiyete bozukluklarında sıklıkla görülen belirli bir semptomu değerlendirir. Bu maddeler şunlardır:

Anksiyete (Endişe, kaygı, korku)
Gerginlik
Korkular (Fobik kaçınma davranışları)
Uyku Bozuklukları (İnsomnia)
Bilişsel/Bilişsel İşlevlerde Bozulma (Konsantrasyon, hafıza)
Depresif Duygudurum
Kaslarla İlgili Semptomlar (Ağrı, sertlik, seğirme)
Duyusal Semptomlar (Kulak çınlaması, bulanık görme)
Kardiyovasküler Semptomlar (Çarpıntı, taşikardi)
Solunum Semptomları (Nefes darlığı, boğulma hissi)
Gastrointestinal Semptomlar (Yutma güçlüğü, hazımsızlık, bulantı)
Genitoüriner Semptomlar (Sık idrara çıkma, cinsel işlev bozuklukları)
Otonomik Semptomlar (Ağız kuruluğu, terleme, baş ağrısı)
Görüşme Sırasındaki Davranış (Huzursuzluk, titreme, yüz ifadesi)

2. Puanlama Sistemi

Her madde, o semptomun şiddetini yansıtan 5'li Likert tipi bir ölçek üzerinden 0'dan 4'e kadar puanlanır. Puanların anlamı:

0 = Yok: Semptom mevcut değil.
1 = Hafif: Semptom mevcut ancak hastayı çok rahatsız etmiyor.
2 = Orta: Hasta semptomdan rahatsız ancak günlük işlevselliği önemli ölçüde etkilemiyor.
3 = Şiddetli: Semptom, günlük yaşamı önemli ölçüde etkiliyor.
4 = Çok Şiddetli (Felaket Düzeyinde): Semptom dayanılmaz düzeyde ve hastanın işlevselliği ciddi şekilde bozulmuş.

3. Puanlamanın Yapılışı

Klinisyen, hastayla yaptığı görüşme sırasında (genellikle son bir haftalık dönem sorularak) her bir maddeyi değerlendirir. Puanlama sadece hastanın kendi ifadelerine değil, klinisyenin gözlemlerine de (özellikle "Görüşme Sırasındaki Davranış" maddesi) dayanır. Bu nedenle yarı-yapılandırılmış bir ölçektir ve puanlayıcının klinik yargısı önemlidir.

4. Toplam Puan Hesaplama ve Yorumlama

14 maddenin puanları toplanarak toplam puan elde edilir.

Toplam Puan Aralığı: 0 ile 56 arasındadır.
Yaygın Kabul Gören Kesme Puanları ve Yorumları:
- 0-17 Puan: Hafif düzeyde anksiyete.
- 18-24 Puan: Orta düzeyde anksiyete.
- 25-30 Puan ve Üzeri: Şiddetli düzeyde anksiyete.

Bu kesme puanları genel bir kılavuz olmakla birlikte, mutlak sınırlar değildir. Klinik değerlendirme bağlama göre değişebilir. Örneğin, bazı çalışmalarda 14 puan ve altı "remisyon" (iyileşme) olarak kabul edilebilir.

5. Faktör Puanları (Opsiyonel Analiz)

Bazı klinisyenler ve araştırmacılar, toplam puanın yanı sıra, anksiyetenin alt boyutlarını anlamak için faktör puanlarını da hesaplar. En yaygın ayrım:

Psikik Anksiyete: Maddeler 1-6 ve 14'ün toplamı (anksiyete, gerginlik, korkular, bilişsel bozulma, depresif duygudurum, görüşme davranışı).
Somatik (Fiziksel) Anksiyete: Maddeler 7-13'ün toplamı (kas, duyusal, kardiyovasküler, solunum, gastrointestinal, genitoüriner ve otonomik semptomlar).

Bu ayrım, tedavi müdahalesinin hangi alanlara odaklanması gerektiği konusunda fikir verebilir.

6. Kullanım Alanları ve Sınırlılıklar

Kullanım Alanları: Başta Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) olmak üzere çeşitli anksiyete bozukluklarının şiddetini ölçmek, ilaç ve psikoterapi gibi tedavilerin etkinliğini izlemek (tedavi öncesi ve sonrası puanlar karşılaştırılır) ve klinik araştırmalarda sonuç ölçütü olarak kullanılır.
Sınırlılıklar:
- Özgül fobiler veya obsesif-kompulsif bozukluk gibi durumları değerlendirmede yetersiz kalabilir.
- Puanlama, puanlayıcının deneyimine ve yargısına bağlıdır (güvenilirlik için eğitim önemlidir).
- Depresif belirtileri de içerdiği için anksiyete ve depresyonu tamamen ayırt etmeyebilir.
- Hastanın kendi kendine doldurduğu bir ölçek değildir; zaman ve uzmanlık gerektirir.

Özetle: Hamilton Anksiyete Ölçeği puanlaması, klinisyenin 14 belirtiyi 0-4 arası puanlayarak toplam bir skor elde etmesiyle yapılır. Bu toplam puan, anksiyete şiddetinin hafif, orta veya şiddetli olduğu konusunda nesnel ve nicel bir veri sağlar. Tedavi sürecini takip etmek için son derece değerli bir araçtır, ancak tek başına tanı koymak için kullanılmaz; kapsamlı bir klinik değerlendirmenin parçası olarak ele alınmalıdır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap